به مناسبت سالروز تولد قهرمان اسبق جهان؛
آناتولی کارپوف ۶۰ ساله شد
"آناتولی کارپوف" یکی از بزرگترین بازیکنان شطرنج در طول تاریخ این رشته ورزشی است.از سال ۱۹۷۵تا ۱۹۸۵ عنوان قهرمانی شطرنج جهان را در اختیار داشت و در ۱۶۰ مسابقه معتبر بین المللی به عنوان قهرمانی دست یافته است. در راستای یکی از عناوین قهرمانیش در تورنمتهای معتبر و در سال ۱۹۹۴ ، در مسابقات لینارس با عملکرد ۲۸۹۵ یک رکورد را در تاریخ مسابقات بزرگ از خود به جا گذاشته است.
"آناتولی یوگنوویچ کارپوف" در ۲۳ ماه می ۱۹۵۱ در "زلاتوست" در منطقه "اورال" واقع در شوروی سابق به دنیا آمد."کارپوف" به عنوان یک اسطوره و یکی از بزرگترین بازیکنان در طول تاریخ شطرنج شناخته می شود.وی از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ به عنوان قهرمان رسمی جهان شطرنج دست یافته است.پس از آن در سه فینال قهرمانی جهان تا سال ۱۹۹۰ حضور داشته است. از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ عنوان قهرمانی فیده را در اختیار داشته و ۱۶۰ عنوان قهرمانی در مسابقات معتبر و بزرگ بین المللی را کسب نموده است.بالاترین ریتینگ بین المللی او ۲۷۸۰ می باشد که به مدت ۹۰ ماه در صدر جدول درجه داران بین المللی قرار داشته که تنها "کاسپاروف" توانست رکورد او را بعدها بشکند.
"آناتولی کارپوف" در سن ۴ سالگی شطرنج را از والدینش آموخت.۱۱ سال بیشتر نداشت که به عنوان کاندیدای استادی دست یافت و ۱۲ ساله بود که به مدرسه شطرنج "میخائیل بوتوینیک" راه یافت."بوتوینیک" در مورد او چنین می گوید:"این پسر استعداد شطرنج ندارد و آینده ای را نمی توان برای او در شطرنج حرفه ای متصور بود."
دانش "کارپوف" در مورد تئوری شطرنج در آن زمان در هم و بر هم بود.بعدها "کارپوف" دلیل پیشرفت در این زمینه را مدیون تکالیف "بوتوینیک" می داند.با کار و تلاش فراوان و مطالعه کتب و نشریات مختلف آموزشی تحت نظر "بوتوینیک" توانست به عنوان جوانترین استاد ملی در سن ۱۴ سالگی به سال ۱۹۶۶ خود را به جامعه شطرنج معرفی نماید.این رکورد با رکورد "بوریس اسپاسکی" در سال ۱۹۵۲ برابری می کرد.
سخنان "آلکساندر روشال" که به عنوان مربی "کارپوف" جوان انجام وظیفه می کرد و در آن زمان درجه ۲۴۳۰ را دراختیار داشت در مورد او جالب است."روشال" می گوید:زمانی که با یک بازیکن نوجوان بازی بلیتس می کنی، آن بازیکن به راحتی قربانی می دهد اما "کارپوف" از این نوع بازیکنان نیست.او نه تنها یک پیاده را به راحتی از دست نمی دهد بلکه یک خانه را هم به حریف واگذار نمی کند.
"روشال" زمانی با "کارپوف" به بازی بلیتس می پرداخت و دیگر شاگردان نظاره گر این بازیها بودند، هنگامی که "کارپوف" روز به روز قوی و قوی تر می شد.روزی "روشال" بازی را به شاگرد جوان خود باخت، او با خونسردی از شاگردانش می خواهد تا به عنوان تکلیف اشتباه او را حدس بزنند.روزهای بعد که او بازیهای بیشتری را به "کارپوف" باخت، از شاگردانش پرسید به نظر شما اشتباه من در کجاست؟ "کارپوف" جواب داد:شاید به دلیل اینکه من از تو بازیکن بهتری هستم!!
مسابقات کاندیداتوری و قهرمانی جهان
پس از آنکه "جیمز بابی فیشر" آمریکایی، عنوان قهرمانی جهان را به دست آورد، "کارپوف" در اولین مسابقه کاندیداتوری قهرمانی جهان ابتدا به مصاف "لو پولوگایفسکی" رفت و او را با نتیجه (+3 =5), از پش رو برداشت.سپس "بوریس اسپاسکی" قهرمان سابق جهان را با نتیجه (+4 -1 =6), شکست داد و در فینال مسابقات کاندیدای قهرمانی جهان "ویکتور کورچنوی" را با نتیجه (+3 -2 =19), مغلوب کرد تا به عنوان حریف "بابی فیشر" که در آن زمان عنوان قهرمانی جهان را دراختیار داشت برود اما" فیشر" که بر شرط و شروطش برای دفاع از عنوان قهرمانی جهان پافشاری می کرد( که از آن جمله در مورد نتیجه مسابقات که طبق آن هر کس که ۱۰ پیروزی بدون احتساب نتایج تساوی را به دست آورد به عنوان قهرمانی دست خواهد یافت و در صورت کسب نتیجه مساوی ۹-۹ عنوان قهرمانیش حفظ خواهد شد.)"فیشر" به دلیل مورد موافقت قرار نگرفتن برخی از شروطش از دفاع از عنوان قهرمانیش امتناع کرد و فیده "کارپوف" جوان را به عنوان قهرمان جهان معرفی نمود."گری کاسپاروف" در جلد پنجم کتاب "پیشینیان بزرگ من" شانسهای "کاپوف" در برابر "فیشر" را برتر ارزیابی می کند و دلیل آنرا پیروزی "کارپوف" بر "اسپاسکی" در مسابقات کاندیدای قهرمانی جهان و رسیدن "کارپوف" به بلوغ حرفه ای و غیر فعال بودن "فیشر" به مدت سه سال گذشته در آن وقت می داند.
"کارپوف" سال ۱۹۷۴ خود را برای رویارویی با "اولف آندرسون" آماده می کند
مسابقات کاندبدای ۱۹۷۴ و رویارویی با" ویکتور کورچنوی"
"کارپوف" پس از اینکه به عنوان قهرمان جهان معرفی شد و برای اینکه این به این عنوان رنگ و روی قانونی دهد، در تورنمتهای معتبر و سنگینی شرکت کرد و بازیکنان قدرتمندی را شکست داد،او در آن زمان رکورد ۹ پیروزی پیاپی را به دست آورد که بعدها این رکورد توسط "گری کاسپاروف" با ۱۴ پیروزی ممتد در سال ۱۹۷۸ شکسته شد."کارپوف" برای دفاع از عنوان قهرمانیش در سال ۱۹۷۸ و در شهر "باگیو" فیلیپین به مصاف "ویکتور کورچنوی" رفت و با نتیجه +6 -5 =21 توانست از عنوان خود دفاع کند.سه سال بعد باز هم برای حفظ عنوانش با "کورچنوی" در "مرانو" ایتالیا نبرد کرد و اینبار با نتیجه +6 -2 =10 پیروز میدان بود.
"کارپوف" جلالش را بر تخت پادشاهی شطرنج جهان استوار داشت تا اینکه الهه انتقام او یعنی "گری کاسپاروف" پای به میدان گذاشت، در اولین مسابقه ای کا آنها با هم روبرو شدند، سال ۱۹۸۴ بود که طبق قوانین هر بازیکن که به ۶ پیروزی دست یابد به عنوان قهرمانی دست می یافت، این پیکار که در مسکو و در سال ۱۹۸۴ به انجام رسید پس از ۴۸ مسابقه و در حالی که مسابقه با نتیجه (+5 -3 =40) به نفع "کارپوف" در جریان بود به یکباره و با تصمیم "فلورنس کامپومانس" رییس وقت فیده بدون معرفی قهران جهان، خاتمه یافته اعلام شد.یکسال بعد و با وضع قوانین جدید که طی آن نتیجه بازیها در ۲۴ مسابقه مشخص می شد و امتیاز مساوی ۱۲-۱۲ "کارپوف" را به عنوان قهرمان جهان معرفی می کرد آعاز شد و اینبار "کاسپاروف" با نتیجه (+3 -5 =16). حریف خود را شکست داد و به عنوان جوانترین قهرمان تاریخ شطرنج دست یافت.
"کارپوف" سه بار دیگر با "کاسپاروف" بر سر عنوان قهرمانی شطرنج جهان به مبارزه نشست. سال ۱۹۸۶(لندن و لنینگراد)،۱۹۸۷ سویل و ۱۹۹۰(نیویورک و لیون) و در هر سه مرتبه با نتیجه نزدیک مسابقات را واگذار کرد.این آخرین باری بود که این دو مبارز بر سر عنوان قهرمانی جهان با هم پیکار داشتند و درمجموع ۱۴۴ بازیهای برگزار شده بین آنها "کارپوف" ۱۹ برد،۱۰۴ تساوی و ۲۱ باخت را رقم زد.
پس از اختلاف "کاسپاروف" با فدراسیون بین المللی شطرنج جهان و کناره گیری او از فیده،"کارپوف" بار دیگر این شانس را پیدا کرد تا به عنوان قهرمانی فیده دست یابد.او ابتدا "یان تیمان"که در مسابقات کاندیدای قهرمانی جهان همان سال به "نایجل شورت" باخته بود را شکست داد و به عنوان قهرمانی فیده دست یافت."کارپوف" یکبار دیگر برای دفاع از عنوان قهرمانی فیده و اینبار به مصاف "گاتا کامسکی" در سال ۱۹۹۶ رفت و او را با نتیجه (+6 -3 =9) از پیش رو برداشت.دو سال بعد و با تغییر سیستم برگزاری مسابقات و برگزاری به روش حذفی،"کارپوف" به صورت مستقیم در فینال با "ویسواناتان آناند" به مبارزه نشست و با نتیجه(+2 -2 =2) و برتری ۲-۰ در مرحله تکمیلی، عنوان قهرمانیش را حفظ نمود.اما در دور بعد و با تغییر قوانین که طی آن قهرمان جهان هم می بایست در مسابقات مقدماتی شرکت کند، از حضور در مسابقات قهرمانی فیده امتناع کرد.
شرکت در تورنمتها
همانطور که پیش تر عنوان شد، "کارپوف" در مسابقات متعددی به عنوان قهرمانی دست یافته است اما نقطه عطف این حضور را باید در مسابقات "لینارس ۱۹۹۴" عنوان کرد که در آن سال و پیش از برگزاری مسابقات و با توجه به دو قطبی شدن مقام قهرمانی جهان، "کاسپاروف" گفته بود که فرد قهرمان این مسابقات به عنوان قهرمان اصلی شطرنج جهان شناخته خواهد شد. "کارپوف" با توجه به این اظهارات و در رویارویی با تمامی بزرگان دنیای شطرنج نظیر "کاسپاروف،آناند،کرامنیک،توپالف،گلفاند" و ... با نتیجه ۱۱ از ۱۳ و به جا گذاشتن عملکرد ۲۹۸۵ رکوردی خیره کننده ثبت نمود.
لینارس ۱۹۹۴ و ثبت رکوردی تاریخی
او در این دوره از مسابقات و با ۲.۵ امتیاز اختلاف،بالاتر از "کاسپاروف" و "شیروف" قرار گرفت و بازیهای تحسین بر انگیز به نمایش گذاشت که از آن جمله می توان به پیروزی او بر "توپالف" اشاره کرد. این رکورد تنها در سال ۲۰۰۹ و با ظهور نابغه ای به نام "مگنوس کارلسن" نروژی در مسابقات "چشمه مروارید" چین شکسته شد. "کارلسن" در این دوره از مسابقات، عملکردی معادل ۳۰۰۲ از خود به جا گذاشت.
مشاهده جدول در ابعاد بزرگتر همراه با امتیاز شکنیها
امروزه "کارپوف" فعالیت گذشته را در سطح اول شطرنج جهان ندارد و تنها حضورش به مسابقات همزمان و سریع معطوف می شود.وی به عنوان بازیکنی سرعتی یکبار در سال ۲۰۰۲ و در نیویورک با نتیجه ۲.۵-۱.۵ "کاسپاروف" را که در آن زمان در اوج آمادگی بود شکست داد.این دو بازیکن سال ۲۰۰۹ و به پاسداشت، ربع قرن رویارویی با هم به رقابت پرداختند که آن مسابقه را "کاسپاروف" با نتیجه ۹-۳ به نفع خود پایان داد.
کاندیدای ریاست فیده
مارچ ۲۰۱۰ "کارپوف" کاندیداتوری خود را برای احراز پست ریاست فیده اعلام کرد.این مبارزه پر حرف و حدیث در سپتامبر ۲۰۱۰ به رای گذاشته شد که طی آن "کارپوف" با کسب ۵۵ رای در مقابل ۹۵ رای ماخوذه "کرسان المژینوف" بازنده شد."کاسپاروف،کارلسن،نایجل شورت" و تنی چند از بزرگان دنیای شطرنج در این مبارزه از "کارپوف" حمایت کردند.
"کارپوف" در تلویزیون روسیه
دوشنبه شب "گری کاسپاروف" در بیشتر کانالهای تلویزیونی روسیه ظاهر می شود و در مورد سرسخترین حریف دوران شطرنجی اش به گفتگو می نشیند.این اولین حضور "کاسپاروف" در تلویزیون روسیه پس ار جنجالهای سیاسی او در سالهای گذشته است.
سالروز تولد "آناتولی کارپوف" بر همه دوستداران او مبارک باد